Joomla | Global Configuration/Metadata

6. Sekmemizde, Metadata var. Sitemizin metatag'larını bu bölümden yönetiyoruz. Bilmeyen arkadaşlar olabilir. Metatag'lar, sitemizi, arama motorları ve dizin hizmetlerine tanıtmaya yarıyor. General Configuration'da, metadata sekmesinde, bu işi gören 4 bölüm var. İnceleyelim:

Global Site Meta Description: Sitemizi ve içeriğini anlatacak bir metin yazıyoruz bu bölüme. Olabildiğince açıklayıcı ve sade olması gerekiyor. 255 karakteri geçmemenizi tavsiye ederim. Burada yazdığınız her kelimenin, arama motorları açısından önemi var, o yüzden iyi hesaplamak lazım. Daha sonra Seo ile ilgili yazılarımda çok daha geniş bahsedeceğim.

Global Site Meta Keywords: Keywords, arama motorlarında, hangi kelimelerle arama yapıldığında çıkmak istiyorsak, onları belirliyoruz bu kısımdan. Keywordler, arama motorları için önemli şeyler. Bir kaç püf nokta var keyword seçiminde dikkat etmemiz gereken. Sitenizin içeriğini en iyi anlatan kelimeleri seçmemiz gerekiyor. Ama aynı zamanda, bu kelimelerin içeriğimizde de bol bol geçmesi gerekiyor.
Bir diğer husus, kelimelerin sayısı. Normalde, 60 kelimeyi geçemememiz lazım. buraya 60 kelime yazabiliriz. Ama arama motorları için bazı eklentiler var, ileriki aşamalarda göreceğiz. Onları kullanırken, azaltmamız gerekebilir. Neden mi?
Şimdi seo bileşenlerinin bir kısmında şöyle bir özellik var. Bi içerik haziradık. Mesela bi haber yazdık sitemize. Haberin içinde bi sürü kelime geçiyor. Seo bileşenine diyoruz ki, bize her içerikten 15 keyword al. Bizim her haberimizden 15 tane keyword aliyor ve o haber goruntulenirken, mevcut keywordlere, 15 tane ekliyor.
Bunun haricinde, zaten biz yeni bir içerik eklerken, keyword girebiliyoruz. Sitenin keywordlerinin haricinde, icerige ozel kelimeler belirleyebiliyoruz yani. Dolayısıyla, her iki sebepten dolayı, keywordlerimizi böleceğiz. Mesela 40 tane ana keyword ve içerikler veya seo eklentileri için 20 şer keyword yapabiliriz.

Şimdi son iki seçenek ile ilgili bişey söyleyeyim başta. Hatta onları bi açıklayayım ondan sonra not düşeyim.

Show Title Meta Tag: Bu seçenek, girdiğimiz açıklamanın ve keywordlerin, içerik sayfalarında da kullanılmasını isteyip istemediğimizi belirleyebilmemiz için. Diyelim ki sadece anasayfada kullanılmasını istiyoruz, diğer içerik bölümlerinde de, sadece içerik ile ilgili açıklama ve keyword olsun diyoruz. O zaman bu seçeneği kapatacağız.

Show Author Meta Tag: Bu seçenek aktif olduğunda da, sayfalar görüntülenirken, yazarın içerik için eklediğim metatag'lar görüntüleniyor. Kaldırırsak seçeneği, o zaman sadece sitenin genel metatgları kullanılıyor.

Bu seçenekler ile, demin bahsettiğim keyword sorunları da halledilebilir. Bu da aklınızda olsun:)

Joomla | Global Configuration/Server

Bir diğer Sekmemiz, server sekmesi, global configuration'da. Bu bölümde, server ile ilgili bilgiler veriliyor ve yine bir kaç tane ayar var müdahale edebileceğimiz. Ama şöyle söyleyeyim. Ben bu zamana kadar u bölümde herhangi bir şeyi değiştirme gereği duymadım. Yine de değineceğim:

1- Absolute Path: Absolute path, FTP sürücünüzün gerçek adresini verir. ftp.siteadı.com şeklinde FTP ye bağlandığımızda, biz bu pathdeki dosyalara erişiyoruz. Çeşitli sebeplerden dolayı, u absolute path'e ihtiyacımız oluyor. Oyle durumlarda, direk bu kısımdan o bilgiyi alabiliriz.
2- Live Site: Live site kısmında, sitemize ait domain adresi görünüyor.
3- Secret Word: Ne işe yaradığını bimiyorum. Webden araştırdım, türkçe kaynakların herhangi brinde bulamadım heuz. ama en kısa zamanda ne olduğunu öğreneceğim. ChMod ile ilgili bişey sanırım.
4- GZIP Page Compression: Gzip, bir çeşit sıkıştırma metodu. Sayfaları hafızada sıkıştırıyor sanırım. Dahaaz yer kaplamsı için. Bazı eklentiler (forum entegrasyonlarında genelde) Bu opsiyonu kapamamız öneriliyor.
5- Site Session Lifetime: Kayıtlı kullanıcılarımız, sitenin arayüzünden, giriş yaptıklarında, belirli bir süre işlem yapmadıkları takdirde, yeniden giriş yapmak üzere sistem tarafından offline duruma getirilirler. Bunun için gereken bekleme süresi, saniye olarak burdan beirtiliyor...
6- Admin Session Lifetime: Bu özellik ise, bir önceki adımın, admin paneli için geçerli olanı.
7- Remember Expired Admin page: Admin oturumu için belirlediğimiz süre içinde ilem yapmadık, sonra geri döndük çalışmaya başlayacağız. Bu seçenek etkinletirdiğimizde, bizi direk kullanıcı girii penceresine yönlendiriyor.
8- Session Authentication Method: Bu seçenek ile, erişim güvenliği için belirlenmiş 3 seçenekten biri aktif hale getirilebiliyor. Dikkat ederseniz, önerilen seçenek, en yüksek güvenliği sağlayan 3. seviye. Daha altı, sitenizin üvenliğini tehdit ediyor. Tam olarak ne işe yarıyor diye soranlar olur belki. Çok kaba hatları ve bildiğim kadarı ile, şöyle ifade edeyim. Admin paneline aynı anda erişim olanağı sağlıyor bu güvenlik seviyeleri. Örneğin, aol veya bir proxy üzerinden backend'e erişim sağlayabilmek için, 2. seviyey düşürmeniz gerekiyor. Ben asla ve asla bu seçeneğe dokunmamanızı, en yüksek seviyede tutmanızı öneriyorum.
9-Error Reporting: Sistemde oluşacak hataların raporlanması ile ilgili 4 değişik seçenek var burda. Sistem standardı, raporlama yok, basit raporlama ve maksimum raporlama. Çok ayrıntısına girmeyeceğim. Bu sekmedeki tüm ayarlar gibi, ileri düzey kullanıcıları ilgilendiriyor.
10- Help Server: Help server, adından da anlaşılabileceği gibi, joomla yardımı ile ilgili geçerli olan sunucuyu belirlememizi sağlıyor. Varsayılan değeri değiştirmemenizi öneriyorum. Joomla.org, zaten joomla'nın geliştiricileri tarafından yapılmış, joomla için başvurabileceğiniz en zengin kaynak. Yardım sökümanları da oldukça zengin, fakat ingilizce. Türkçe bir sürük kullanıyorsanız, çeviri ve derlemeyi yapan ekip, bir başka sunucuya yonlendirmiş olabilir. Değiştirmeden önce danılın bence...

Geri kalan ayarlar, dosya ve dizin oluşturma izinleri ile ilgili. ikisinde de, sunucunun geçerli ayarlarını kullanmamız yeterli. Bu kısım da ileri düzey kullanıcılar için.

Joomla | Global Configuration/Database

Global Configuration'daki bir diğer sekme, database... Joomla'yı kurarken girdiğimiz database bilgilerini burda aynen görebiliyoruz. Bu kısımda yanlışlıkla bile değişiklik yapmamamaya özen gösterin, çünkü en baştaki konularda bahsettiğim gibi, database, tüm içeriğimizin saklandığı depolama birimidir. Bi sorun çıkarsa sitemizi kaybedebiliriz.

Cızzzz deyip geçmek de istemiyorum. Ama bu sayfada gördüklerinizi, iyice tecrübe edinmeden, veya yeterli tecrübeye sahip bir arkadaşınızın gözetimi olmadan denemeyiniz diye de belirteyim:)

Sitenizin database yedeğini aldınız. Herhangi bir sebepten dolayı üstünde değişiklik yaptınız (veri eklediniz çıkardınız) ve bunu mySql üzerine farklı isimle (bu çok önemli) gönderdiniz. Joomla'nın, o database üstünden çalışmasını istiyorsunuz. O zaman burdan, gönderdiğiniz 2. database'in bilgilerini ve host adresini giriyorsunuz. Joomla o veritabanı üstündeki veriler ile, çalışmasını sürdürüyor.

Bu işlev bi başka şekilde de işe yarıyor. Bi sebepten sitenizde sorun oldu. Yeniden kurulum yapacaksınız, ama eski database'iniz duruyor. O zaman, bu aşamaya kadar olan tüm adımları izleyip bir joomla kurulumu gerçekleştiriyoruz. Sonra, eski database'imizi, server üzerine gönderiyoruz. Daha sonra, global configuration'dan, database sekmesinden (yani burdan) eski database'imizin bilgilerini giriyoruz.

Böylece aslında joomla sistemi yedekleme hakkında da genel bir bilgi vermiş oldum. Bu konuyu uzun uzun açıklayacağım daha sonra.

Joomla | Global Configuration/Content

General Configuration'daki 3. sekme olan Content'i inceleyelim. Content, joomla içerisinde oluşturduğumuz içeriklere deniyor. Bu sekmeden de, o içerikler ile ilgili genel ayarlamalar yapılıyor. Burdan girdiğimiz parametrelerin çoğunu, daha sonra yeniden göreceğiz. İçeriklerimizi oluştururken, her site içeriği için ayrı ayrı ayarları değiştirebilme imkanımız olacak. O aşamada, olduğu gibi bıraktığımızda, burdaki genel ayarlar geçerli kalacak. Yine sıra ile inceleyelim:

1- Linked Titles: Bu seçenek, içeriklerimizin başlıklarına link eklememizi sağlar. Joomla'da eklediğiniz haberlerin tam metin halinde görünmemesi için, "read more" (devamını oku) opsiyonu var. Bi giriş metni yazıp, sonrasında ana metni ayrı bi bölüme ekliyorsunuz, ileride göreceğiz. Ana sayfada içerik ile ilgili, sadece giriş metni görüntülenir. Normalde "read more" butonuna tıklayarak metnin devamını okuyabilirsiniz. Bu seçeneği aktif hale getirdiğimizde, başlıklara tıklayarak da, ana metni görebiliyoruz.
2- Read More Link: Az önce bahsettiğimiz "read more" linkinin görüntülenmesi seçeneği buda.
3- Item Rating/Voting: Joomla, sitenize eklediğiniz içeriklerin oylanmasına olanak tanıyor. Bu seçenekle, oylamayı aktif veya pasif hale getiriyoruz.
4- Author Names: İçerikleri yazan kullanıcıların, isimlerinin görüntülenmesini istiyorsak, bu seçenekten aktif edebiliyoruz.
5- Created Date and Time: İçeriği oluşturduğumuz zaman ilişkin bilgilerin görüntülenmesini istiyorsak, bu seçeneği kullanacağız.
6- Modified Date and Time: Daha önceden oluşturduğumuz bir site içeriği üstünde değişiklik yaptığımızda, oluşturma tarihine ek olarak, düzenleme tarihi de görüntülenebiliyor. Arzu edersek burdan etkin hale getiriyoruz bu özelliği.
7- Hits: Sitemize eklediğimiz içeriklerin okunma(tıklanma) sayılarını görebilmemiz mümkün, bu seçenek sayesinde.
8- PDF Icon: Joomla'nın en sevdiğim özelliklerinden bir tanesi, eklediğiniz içerikleri, direk PDF formatına çevirmesi. Sayfada görüntülenen tüm içeriklerin tepesinde, pdf icon'u oluyor, tıklandığında, acrobat ile görüntüleniyor. Bu icunun görünürlüğünü, bu seçenek ile ayarlıyoruz.
9- Print Icon: Diğer bir sevdiğim özellik, içeriklerin direk yazdırılabilmesini sağlayan "print icon". Sayfanın kullanıcı tarafından düzenlenmesini gerektirmeden çıktı alabiliyor. PDF icon'unun yanında duruyor simgesi normalde. Bu seçenek ile, görünülürlüğünü ayarlıyoruz.
10- E-mail Icon: Türkçe'de, "arkadaşına gönder" şeklinde kullanılan özelliği biliyorsunuzdur. Joomla da bu işlevi sağlıyor. Simgesi yine PDF'nin sırasında. Bu seçenekle, simgenin görünürlüğünü ayarlıyoruz.
11- Icons: Bu ne işe yarıyordu unuttum:D
12- Table of Contents on multi-page items: Çok uzun metin girmeniz gereken içerikleriniz var diyelim. Akademik bir araştırma ile ilgili mesela. Aşağılara doğru uzayan, uzun sürede yüklenen bi sayfa olmasını istemiyorsunuz. Joomla da ona, "page break" diye bir çözüm bulunmuş. Metni girerken, belirli noktalara bu işaretleri ekliyorsunuz. Tüm metninizi, işaretlediğiniz yerlerden bölerek, bir kaç sayfalık içerik oluşturuyorsunuz, tek bir başlık altında. İşte bu şekildeki içeriklerin, sayfaları arasında gezinmek için, sayfa numaraları en altta görünüyor. Bununla yetinilmemiş, bir küçük indeks oluşturulmuş, içeriğin en tepesinde görünüyor bu indeks. Sayfaları gösteriyor. Bu seçenek, o özelliği açıp kapatıyor.
13- Back Button: En başta anlattığımız "read more" linkine tıkladığımızda, içeriğin tümünü görüntülüyorduk. Back button, bu görünümden, bir önceki görünüme (anasayfaya) geri dönmemizi sağlıyor. Bu seçenekten etkinleştiriyoruz.
14- Content Item Navigation: Yine "read more" ile içeriğin tümünü görüntülerken, ana sayfaya dönmeden, bir sonraki veya bir önceki içeriği görüntülemek isteyenler için, içeriğin en altında, ileri, geri butonları oluşturuyor. Ekleniş sırasına göre, içerikler arasında gezinmeye olanak tanıyor. Bu seçenek ile etkinleştiriyoruz.

Bu dert de bitti:D Bir sonraki sekmeye geçebiliriz artık...

Joomla | Global Configuration/Locale

Global Configuration bölümündeki ikinci sekme, Locale. Sitemizin bölge ayarlarını bıradan yapıyoruz. Bir kaç ayarı var sadece:

Bu sekmedeki müdahale etmemiz gereken 3 bölüm var sadece. Aslında sadece bir kez düzenlememiz gerekiyor bunu her sitemizde.

1- Language: Sitemizin dil ayarını bu bölümden yapıyoruz. Ama oncesinde, sitemiz için alternatif dil paketlerini indirmemiz ve yüklememiz gerekiyor. Bunu ayrı bir konu olarak ele alacağım.
2- Time Offset: Sitemizin dahil oldugu saat dilimini burdan seçiyoruz. Sitenin hedef kitlesine göre bir saat dilimi seçebilirsiniz burdan.
3- Country Locale: Seçeneği, sitenin yerel kimliğini belirliyor. Ingilizce içerikli bir site hazirliyorsanız eğer, en_GB şeklinde kalabilir. Almanca siteler icin; de_DE, türkçe siteler için tr_TR şeklinde yazmamız yeterli. Buna da ayrı bir konu dahilinde değineceğim.

Joomla | Global Configuration/Site

Joomla kurulumumuzu tamamladık, Admin paneline de şöyle bir göz gezdirdik. Artık, temel ayarları yapmamızın zamanı geldi. Joomla kurarken, database ile ilgili bilgileri girmiştik. Sitemizin ismini belirlemiştik. O zaman da belirtmiştim, bu bilgileri sonradan değiştirebiliyoruz diye. Bu seçenekleri ve daha fazlasını yönetebildiğimiz bir bölüm var joomla da... Global Configuration.

Joomla backend'de site menusune girdiğimiz zaman, ilk seçenek Global Configuration zaten. Tıklıyoruz...

Resimde gördüğümüz gibi bir panel açılıyor. Panelde 10 tane tab var. Sırasıyla anlatmaya çalışacağım. İlk tabımız, site başlığını taşıyor. Seçenekleri numaralandırdım.

1- Siteniz üzerinde çalışıyorsunuz, ama henuz, ziyeretçilerin dolaşımına açmak istemiyorsunuz. Bu seçenek, sitenizi offline moduna çevirmenizi sağlıyor. Bir şekilde sitenize ulaşan kullanıcılar, offline mesajı ile karşılaşıyorlar.
2- ilk seçeneği kullanarak, sitemizi offline moduna çevirdiğimizde, ziyaretçilerin karşılaşacakları mesajı bu bölümden belirliyoruz. Dilediğimiz yazabiliriz:))
3- System Error Message bölümünden, sistemde herhangi bir sorun olduğu zaman, kullanıcılara görünecek mesajı belirleyebiliyoruz.
4- Site name: joomla kurulumu esnasında, sitemizin ismini belirlemiştik. Eğer yeniden değişiklik yapmak istersek, bu bölümden yapıyoruz.
5- Show unauthorised links: Joomla'da, ileriki aşamalarda değineceğimiz güzel bir özellik var. Şifre korumalı sayfalar yapabiliyoruz. Sadece kayıtlı kullanıcıların gorebileceği sayfalar. Bu seçenek, kullanıcılar için hazırladığımız sayfaların linklerinin, kayıtlı olmayan kullanıcılar tarafından görüntülenmesi ile ilgili izinleri belirliyor. No seçili olduğu zaman, özel sayfaların linklerini sadece giriş yapan kayıtlı kullanıcılar görüyor; Yes seçili olduğu zaman da, tüm ziyaretçiler, özel sayfaların linklerini gorebiliyor, ancak içeriğini görüntüleyebilmeleri için, kayıt olmaları gerekiyor.
6- Allow User Registration: Kullanıcıların sitenize kaydolmalarını sağlayan izin burdan veriliyor.
7- Use New Account Activation: Kullanıcılar kayıt olurken, mail adreslerinin doğruluğunu sınamak için, bir aktivasyon maili gönderilir. Bu bölümden o opsiyonu açıyoruz. Yes seçili olduğu sürece, aktivasyon linki gönderilir. No'yu seçerek kapatabliriz.
8- Require Unique E-mail: Kullanıcılar kaydolurken bir email adresi belirtebiliyorlar. Bu seçenek, bir mail adresinin, birden fazla kullanıcı için kullanılıp kullanılamayacağını belirliyor. Seçenek Yes iken, her kullanıcını ayrı bir mail adresi ile kaydolmak zorundadır. Örnegin Ali ve Veli diye iki ayrı kullanıcı sitenize kaydolmak istedi. Ama ikisinin de kayıt formunda girdiği mail aynı. O zaman sistem, ikinci kaydolmaya çalışan kullanıcının mailine onay vermeyecektir.
9- Front-end Login: Backend in ne demek olduğunu iyi kötü anlatmıştık. Frontend de bunun tam tersidir. Sitenizin görünen yüzüne Frontend denir. Kullanıcıların, sitenin görünen yüzünden login olmalarını sağlayan bir login bölümü var site modulleri içerisinde. Bu seçeneği Yes olarak bıraktığımızda, kullanıcılar hesaplarına giriş yapabilirler, yeni kullanıcı kayıdı mümkün olur. No seçeneği seçili iken, kullanıcı kaydı iptal olur, kullanıcılar giriş yapamaz.
10- Front-end User Params: Bu seçenek yes'de kaldığı zaman, userların tüm seçenekleri etkin kalıyor. No dediğimizde, kayıtlı kullanıcıların tüm parametreleri geçersiz kılınıyor.
11- Debug Site: Siteyi yaparken, serverin, mySql snucusunun ayarlarını görmek istediniz. Bu seçenek aktifken, sitenin önyüzünde, bahsi geçen ayarlar listelenir. Bu bir nevi güvenlik açığı demektir. Bence hiç kalkışmayın:)
12- Default WYSIWYG Editor: Site içeriğini oluştururken, metin yazacağız, resim ekleyeceğiz, Flash movie'ler koyacağız sayfalarımıza. Bütün bu fonksiyonları yerine getirebilmek için joomla da bir editörü kullanıyoruz. TinyMCE editoru, zengin bir editör. Az önce saydigim bütün islemleri yerine getirebiliyor. Bunu secmenizi tavsiye ediyorum. Diğer seçenekte, bir editör kullanmıyor Joomla. HTML kodlarına hakim olmanız lazım sayfalarınızı düzenlemek için.
13- List Length: Şimdi, joomla backend'de bi sürü liste görünümü var. Eklentilerin içeriklerinde olsun, joomla'da sitemize içerik eklemek için kullandığımız standart Content araçlarında olsun. Bu listeler normalde bi sayfada 30 öğe görüntüler. Bu kısımdan, o listelerin içereceği öğelerin sayısını 5 ila 50 arasında değiştirebiliyoruz.
14- Favourites Site Icon: Sitenin adres çubuğunda görünen icon vardır ya hani. Burdan onu belirliyoruz. Joomla bu icon'u, images dizininin içinden arıyor. Beğendiğimiz bir icon'u FTP den images dizininin içerisine gönderdikten sonra, dosya ismini buradaki boşluğa yazarak görüntülenmesini sağlıyoruz.

Diğer tablara bakalım şimdi de....

Joomla Admin Paneli

Joomla kurulumumuzu tamamladık. Şimdi artık sitemiz üzerinde çalışmaya başlayabiliriz. Bu aşamadan sonra sitemiz ile ilgili, hemen hemen tüm işlemleri Backend de denilen, admin paneli üzerinden gercekleştireceğiz.

Backend nedir? CMS sistemlerinde, sitemiz ile ilgili işlemleri çoğunlukla browser üzerinden gerçekleştiriyoruz. Sitemize ekleyeceğimiz tüm içerikler için, ihtiyacımız olan bütün araçların bulunduğu bu yere Backend deniyor, en basit anlatımla.

Kurduğumuz joomla'da, sitemiz üzerinde çalışmak için, admin panelini kullanacağız. Kurulumun son aşamasında, bize admin şifremiz verilmiş, biz de not etmiştik. Şimdi www.siteadi.com/administrator şeklinde adresimizi, tarayıcımıza giriyoruz.

Basit bir kullanıcı girişi modülü çıkıyor karşımıza. Daha once kaydettiğimiz admin şifresi ile giriş yapacağız. Username için admin yazıyoruz. Şifremizi yazıp login diyoruz.

Admin panelimize girdik. Web sitemiz üzerinde yapacağımız her türlü işlem için çeşitli bölümlerden oluşur bu panel. Ben 4 ayrı parçada açıklamaya çalışacağım.

Resimde numaralandirdim. Ben ingilizce sürüm kullanıyorum. Türkçe sürümlerde de, menulerin ve kısayolların yeri aynı.

1. bölümü menüler oluşturuyor. Joomla'nın tüm fonksiyonları, bu menülerde bulunuyor. Standart kurulumda 11 tane menu öğesi bulunuyor.
-Home başlıklı öğe, joomla içinde bulunduğumuz herhangi bir yerden, bu gördüğümüz ekrana geri dönmemizi sağlıyor.
-Site öğesinde, sitenin temel ayarları, dil, tema ile ilgili seçenekler bulunuyor.
-Menu sekmesinden, sitemizdeki tüm menuleri değiştirebiliyoruz, yeni menüler yaratabiliyoruz.
-Content öğesi ise, sitemizin içerikleri, bölüm, kategori hiyerarşisi ile ilgili ayarları barındırıyor.
-Components sekmesinde, yüklediğimiz bileşenlerin kısa yolları bulunuyor.
-Modules öğesi, sitemizdeki modüllere ait ayarları burdan yapıyoruz.
-Mambots, sitemize yüklediğimiz pluginleri görüntüleyip, ayarlarını yapacağımız sekmedir.
-Installers sekmesinde, sitemize eklentileri yüklemek için kullanacağımız araçlar bulunuyor.
-Messages bölümünde, site içi mesaj gönderme seceneği var. Birden fazla backend kullanıcısı olduğu durumlarda, bu kullanıcıların birbiri ile iletişim kurması için iyi bir seçenek.
-System menüsünde, Joomla versiyonunu, sistem bilgisini ve içeriklerin kullanılırlığını kontrol edebileceğiniz araçlar var.
-Help sekmesinden ise, Joomla ile ilgili hemen tüm fonksiyonlar için yardım dökümanları mevcut.

Menulerin en sağında, kullanıcılar için küçük bir kisim var. 1. ikon , site içi mesajlaşma fonksiyonu ile size gonderilmiş iletilerin sayısını gösteriyor. Hemen sağındaki iki elemanın yanyana durdugu ikon, sitede kaç kisinin online oldugunu gosteriyor:) En sağda ise, admin oturumunu bitirmeniz için bi link var.

Admin panelimizi genel olarak inceledik. Şimdi kurulumun ardından sitemizde yapmamız gereken bazı temel şeyler var onları inceleyelim.

Joomla Kurulumu

Joomlamızı indirdik, hosting ve domainimizi de satın aldık. Domainimizi hostingimize yönlendirdik. Hostingimizde bi ftp hesabı oluşturduk. Şimdi, indirdiğimiz joomla, sıkıştırılmış bir pakettir. Onu FTP ye atmadan önce masaüstümüze açıyoruz.

FTP ye bağlanmak icin ftp.siteadi.com şeklindeki adresi tarayıcımıza girmemiz gerekiyor. Zaten bağlandığı anda, bize kullanıcı ismi ve şifre soracak. Bir diğer yöntem (bence en sağlıklı olanı) bir ftp client ile bağlanıp, işlemleri o şekilde halletmeniz. Bu tür programların bazı avantajları var. dosyaları daha hızlı gonderiyorlar benim yaptığım testlere göre. Daha fazla hakim oluyorsunuz hostunuza gonderdiğiniz dosyalara.

Ben Cute FTP kullanıyorum. Cute Ftp yi burdan indirebilirsiniz. Web üstünde alternatif bi sürü program var. Dilerseniz, onlara da çeşitli sitelerden ulaşabilirsiniz. Ben bunu kullanıyorum ve tavsiye ederim, kullanımı basit ve güzel.

FTP ye bir şekilde bağlandınız. Önünüzde bomboş şekilde duruyor (ilk girdiğinizde, hostinge ait bazı temel dosyalar ve dizinler olabilir. Onları silmeyin sakın:). Daha once masaüstüne açtığımız joomla paketinin içindeki tüm dosyaları seçiyoruz, hooop FTP nin içine sürüklüyoruz. Kopyalama işlemi, bağlantızın ve hostunuzun hızına bağlı olarak değişebilir. Yarım saat gibi bi sürede bende kuruluyor.

Bu yükleme işlemi sonuçlandıysa, şimdi kurulum aşamasına hazırız demektir. Zip içinden çıkan tüm dosyaları, FTP nin kök dizinine attıysanız www.siteadi.com şeklinde girin sitenize. Joomla kurulum ekranı gelecek. Şimdi adım adım ne yapmamız gerektiğini inceleyelim:

Joomla database tabanlı bir sistemdir; diğer tüm cms sistemlerinin olduğu gibi. O yüzden hostinginizin, Database desteği olması gerekiyor. Freehost üstünde deneme yapacaksanız eğer (ki tavsiye ederim), mysql destekli bir host seçin. Kuluma geçmeden önce, joomla nın kullanacağı bir database (veritabanı) oluşturmamız gerekiyor. Sitemiz içeriğinde ne var ne yok bu database içerisinde tutulacak. İstediğimiz zaman bu veritabanının yedeğini alabileceğiz. Sitemizin yedeğini almış olacağız böylece.

Veritabanı (database) nasıl oluşturulur, anlatamayacağım. Çünkü hemen her host firmasının paneli farklı diğerlerinden. Çoğu host firması, geniş bir yardım dökümanı oluşturuyor zaten. Çok zorlanacağınızı sanmıyorum. Database için seçeceğiniz username ve passwordu, database name kısmını, defterimize kaydediyoruz. Daha sonra çok işimize yarayacak.

Veritabanımız hazır ise, joomla'mızı kurmaya geçelim. Internet tarayıcımızı açıp sitemizin adresini giriyoruz.

Böyle bir ekran bizi karşılıyor. Bu joomla'nın kurulum ekranı. Serverimizin mevcut ayarlarınını gösteriyor. Bu sayfada gördüğümüz her özellik, joomlanın çalışması için temel teşkil eden ayarlar. Kırmızı ile gösterilen parametreleri yeşile çevirmemiz gerekiyor. Joomla bu aşamada, kendi çalışma prensipleri için gerek duyduğu ayarlar için bizi uyarıyor.

Buradaki pek çok ayar, serverinize gore değişiklik gösterebilir. Ama ilk açılışta kırmızı ile işaretlenmesi kesin olan ilk ayar, configuration.php ile ilgili uyarı. Masaütünde bi txt dosyası oluşturacağız bu uyarıyı engellemek için. Sonra ismini configuration.php yapıp serverimize göndereceğiz. Sonra ftp programında, sağ tuşla tıklayıp dosyaya, properties sekmesini seçeceğiz. Açılan pencerede, permission sekmesini bulacağız. Bu sekmenin karşısında normalde sayısal bir değer bulunur. 664 dür genelde bu sayı. Biz bunu 777 yapacağız. Yani dosyanın yazım iznini açıyoruz. İşlem tamalandıktan sonra, joomla installation penceresinin sag üst köşesindeki Check Again butonuna basarak, sayfadaki bilgilerin yenilenmesini sağlayacağız. Unwriteable yazısı, direk Writeable dönecek. Geri kalan bikaç ayar daha var.

Bu resimde görünen alandaki hemen hemen tüm ayarlar, sunucumuzun, yani hostingimizin temel ayarları. Benim hostumda kurulumda bu şekilde görünüyor. Burda kırmızı ile işaretlenen ayarlar, joomla'nın normal çalışmasını engelleyebilecek ayarlar. O yuzden değiştirilmesi gerekiyor. Fakat sunucu seceneklerini, genelde biz değiştiremiyoruz. Bazı hostinglerde, manuel olarak pek çok ayara erişebilmek mümkünse de, bu bir güvenlik açığı doğuruyor aynı zamanda. O yuzden buna izin verilmiyor genelde. Bizim burda değiştirebileceğimiz bir ayar var. Resimde de kirmizi ile işratelenmiş olan Register Globals. On olan register globals degerini off yapmamiz gerekiyor. Bunun için, masaüstüne (veya başka bir konuma) kopyaladığımız joomla paketimizi açıyoruz, içerisinden, globals.php dosyasını, bir HTML editörü veya notepad ile açıyoruz.

bu dosyanin 24. satırında;

define( 'RG_EMULATION', 1 );

şeklinde bir kod göreceksiniz. Bu koddaki 1'i, 0(sıfır) olarak değiştirmemiz gerekiyor. Sonra dosyayı kaydedip, FTP mize göndereceğiz, mevcut dosyanın üstüne yazacağız. sonra Joomla installation sayfasindan, Check Again dediğimizde, Tüm seceneklerin yeşil olduğunu göreceğiz:)

Bu beladan da kurtulduğumuza göree... Şimdi son seçenekleri kontrol edelim.

İş bu resimde görünenler arkadaşlar, klasör izinleri. Joomla diyor ki, bu dizinlerin hepsinin yazım izinleri olması lazım, benim düzgün çalışabilmem için. Biz de onun bu isteğini kırmıyoruz, yazım izinlerini teek teeek veriyoruz:)) Az once configuration.php için yaptığımız işlemleri, bu kez, bu listede kırmızı görünen tüm dizinleri, FTP den bulup, bu sefer klasore sağ tuş ile tıklayarak, preferences sekmesine gelip, permission değerini 777 yapacağız. Yanlız burda bi önemli şey var. Bazı hostlarda, dizini secip, özelliklerinden 777 yapmak yetmiyor. Bazılarının alt dizinlerine de bu işlemi tek tek uygulamak gerekebiliyor. İçerideki dosya ve dizinler bitince, bir üstteki dizinin iznini değiştirmek lazim. Belirteyim.

 Dizinlerle ilgili sorunumuzu da halledip, next dedikten sonra, bu sayfa cikacak karşımıza:) Bu sayfa aynı zamanda, en çok zaman alan aşamayı da geçtiğimizi ilan eden sayfadır:) Joomla'nın lisans sözleşmesi... Joomla GNU/GPL lians ile korunan bir sistem. Bu lisans türü ile ilgili geniş bilgiyi de yine ayrı bi başlık altında belirticem bi gün. Next diyoruz...

işte bu aşama, dananın kuyruğunun koptuğu aşamadır. Database'imizi oluştururken, tüm bilgileri, defterimize kaydetmiştik. Şimdi tüm o yazdıklarımızı, burda ilgili boşluklara geçireceğiz.

Hostname: Genelde localhost olarak kullanılır. Şu an kullandığım hostingde farklı bi değer giriyorum. Database'i oluşturduğum zaman, bana veritabanımın saklandığı adresi direk veriyor, o adresi bu bölüme kopyalıyorum. Sizin hostunuzda da bu şekilde bir adresleme varsa, yeni bi veritabanı yarattığınız anda o adresi size verir. Direk buraya yapıştırırsınız o adresi.

Takip eden üç parametreyi, veritabanı oluştuğu zaman kaydettiğimiz bilgilerle dolduruyoruz. MySQL Table Prefix kısmını ise aynen birakiyoruz. Geri kalan ayarlar, aynen kalıyor ve next diyoruz.

Next dediğimizde, database ile ilgili bilgilerin doğruluğunu onaylamamızı isteyen bir onay kutusu çıkacak. Ok deyip geçeceğiz. Bu da son aşamamıza geçtiğimizi belirtiyor:)

Bu aşamada, sitemizin görünen adını belirliyoruz. Girdiğimiz metin, tarayıcı penceresinin en üstünde gorunecek. Bu kısma girdiğimiz tüm bilgileri daha sonradan değiştirebiliyoruz. Dilediğimizi yazıp, next diyoruz.

Bu bölümde, domain adresi ve hostingdeki ana klasör ile ilgili bilgiler görüntülenir. bizden dogrulamamızı ister. URL ve Path seçenekleri, joomlanın server'dan direk okuduğu değerlerdir ve %90 doğrudur. Sadece, email adresimizi girip, admin password için unutmayacağımız bir şey belirlememiz gerekiyor. Alttaki iki seçenek olduğu gibi kalıor ve next diyoruz.

Tarayıcıyı penceresini kapatabiliriz. Şimdi yapmamız gereken şey, FTP ana dizinine girip, "installation" adlı klasörü silmek. Silme işlemi tamamlandığında, Joomla'yı başarı ile hostumuza yükledik demektir.

Geçmiş olsun:)

Joomla Kurmadan Önce

Nasıl bir site yapacağımıza karar verdik, joomla'mızı indirdik. Hazırız yani...

Web sitesi hazırlamak, yemek yapmaya çok benziyor bence. Nasıl ki yemeğin lezzetini, malzemenin kalitesi, karışımların oranı etkilerse, web sayfamızı yaparken de bu unsurlara dikkat etmemiz gerekiyor. Malzemeyi iyi seçmeli, yerine kullanmalıyız.

Web sitemiz icin ana 3 unsur var. Ileriki aşamalarda, bu 3 unsur, sitenin gidişatı üstünde önemli roller üstlenecek. (Başlangıç seviyesinde olan, daha once hiç web sitesi hazırlamamış arkadaşları hedefleyerek, açıklamalarımı en basit dille ve uzuun uzuun yapmaya çalışacağım:) Nedir bu üç şey?:

1-Domain:
Domain, en basit anlatımla, sitenizin adresidir. www.sitem.com şeklinde olan şeydir yani:) Domainin çalışma mantığı aslında basittir. Siz bir sağlayıcıdan, domain satın alır ve hostinginize yönlendirirsiniz; kullanıcılar adresinizi girdiğinde tarayıcılarına, sistem onları sitenize ait dosyaların bulundugu web alanınıza (hostinginize) yönlendirir. Dosyalarınız yani siteiz goruntulenir.
Web üzerinde domain adı tescil eden bir sürü firma var. Her firma, çeşitli kampanyalar ve fiyatlar sunuyor. Bununla ilgili araştırma yapıp size bazı önerileri başka bi yazımda ileteceğim. şimdilik genel hatları ile bahsedeyim. Domain adı tescil ederken minimum 1 senelik kaydedebilirsiniz. Eğer sitenize güveniyorsanız, en az 2 yıllık tescil etmenizi öneriyorum. Böylece tescilin doldugu tarih ile işiniz olmaz, yine 1'er senelik periyotlar halinde, süreyi uzatırsınız, unutma veya bir aksilikten kaynaklanan gecikmelerden etkilenmeden domaininize sahip olursunuz. Fiyatlar ortalama 10$ civarıdır. 4,99$'a kadar satan yerler var, ancak bu ilk sene icin gecerli, sonraki her yıl için, 9$ civari ücret alıyorlar.
2-Hosting
Hosting, web siteniz ile ilgili tüm dosyalarin bulunduğu web alanıdır. PC'nizdeki klasorlere benzer aslında temel olarak. Ama birbirinden farklı bir çok özelliği vardır hostinglerin. O yuzden seçim yapmadan once en iyi araştırmanız gereken şey, hostingdir.
Hostingin temel mantığı, depolamadır. Kaydettiğiniz domaine, hostinginizin yerini söylersiniz, kullanıcılar domaininizi, tarayıcılarına yazdıkları anda, sistem hostinginize yönlenir ve siteniz görüntülenir.
Hostinglerin kalitesini belirleyen bi kaç unsur var. kritik unsurlar bunlar. O yüzden, başlangıçta acele etmeden, bu özellikleri iyi araştırmak ve karar vermek lazım. Çok ucuza kaçmamak ve pahali olan her hosta güvenmemek lazim.
Nedir bu unsurlar?

Oncelikle Serverin hızından emin olmamız gerekiyor. Bazı en onemli unsur belkide bu. Ziyaretcilerin sitenizi en hızlı şekilde gezebilmesi, içerikten faydalanabilmesi gerekiyor. Bu yüzden, bir hosting ile ilgilendiğinizde, web üzerinden, bu hostu daha önce kullanmış kişilerin fikirlerini almak gerekiyor. Pek çok forumda bu tür şikayetler dile getirliyor.
Bir diğer husus, serverin türü. Linux ve windows server diye temelde ikiye ayrılıyor. Başka çeşitler, alt özellikler de var, onları da ayrtı bi konu halinde işlemeyi düşünüyorum.
Bir diğer özellik, hostinglerin, aylık bandwith'i. Hostingler, dosya transferini kısıtlarlar. Mesela ayda 50 mb bandwith i varsa hostingin, kullanıcılar o ay icindeki ziyaretlerinde goruntuledikleri sayfalarla, 50mb i doldurduğunda, extra ücret odersiniz veya limitin doldugunu belirten bi uyarı açılır siteye girenler tarafından goruntulenen. ama son donemde bu bandwith ler büyüdü. O yuzden o tür sorunlarla karşılaşılmıyor pek. yinede inceleyin host alirken.

Host için gereken minimum özellikler şunlar:

PHP 4.2.x veya daha yeni bir sürüm,
MySQL 3.23.x veya daha yeni sürüm,
Apache 1.3.x veya daha yeni sürüm.

Bu özelliklere sahip bir host işinizi gorecektir. Önemli bir diğer nokta da SafeMode. Ne işe yaradığını Daha sonra anlatacağım. Ama Bu modun açık olması, pek çok fonksiyon için gerekli.


3- Sistem:
CMS sistemi olarak joomla seçtiğimiz için, kaliteli malzememiz cepte. Joomla sürekli güncellendiği için, güvenli sayılabilecek bir sistemdir. Daha once de belirttiğim gibi, ana sistemi ve eklentileri geliştiren bir sürü insan olduğu için, hemen hemen her türlü ihtiyacı karşılayacak türde bir sistem.

Hosting aldik. PHP destegi olan bi linux hostinge ihtiyacimiz var. Hosting ile domaini ayni firmadan alma olanağınız varsa, tereddüt etmeden alın.

Ben madde madde dikkat edilmesi gereken bazı noktaları yazayım:

-Domain ismi seçerken, sitenizin ana işlevleri ile ilgili bir isim secmeye özen gösterin. Örneğin yemek tarifleri içeren bir site yapacaksanız, yemek ve tarif kelimeleri domain de geçerse, ileriki aşamalarda, arama motorları için çok işimize yarayacak.

-Mümkünse, birden fazla domain almak iyi sonuç verecektir. Domain isminde, "-" "_" gibi işrateler olmaması, adresin akılda kalması açısından önemli:) Sonracııma...
Birden fazla domainin de şöyle bir faydası var. Site istatistiklerinden bakarsınız, hangi domain daha fazla tutulduysa, o domain kalır diğerlerini isterseniz iptal edersiniz ileride. Tercih şansınız olur.

-Sitenizi hazirlamaya başlamadan önce, bir tane defter alın, başlardan 20 sayfa filan boşluk bırakın. İlk 20 sayfaya, domain, hosting şifreleri, FTP hesapları ile ilgili bilgileri not etmek için kullanırsınız. Sitenizle ilgili bilgileri, mümkün mertebe bilgisayarınızda kayıtlı tutmayın güvenlik için. Hem sisteminiz hacklenebilir ve domain ile hostingi kaybedebilirsiniz geçici olarak, hem de, sistem çöktü, yedek almadan format attınız. Bin türlü ihtimal var, bunlara karşı elinizde şifreler güvenli şekilde saklanır.
Geri kalan yapraklara da, site ile ilgili aklınıza gelen herşeyi yazın. Mümkünse, sitenin sahip olacağı bölümler ile ilgili bi ağaç şeması hazırlayın. Bu ileriki aşamalarda işinizi mütiş kısaltır, kolayca hazırlarsınız sitenizi. Çok komplex şeylerle uğraşırken, yardımcınız olur. Hafızanızı zorlamaya gerek yok değil mi?:)

-Web sitenizin ana konusuna uygun grafikler hazırlamanız da gerekiyor. Bunun icin joomla template'lerinden (hazır gorsel şablonlardan) faydalanabileceğiniz gibi, bu şablonlardan birini tamamen değiştirebilirsiniz de. Buna da değineceğim ayrı bi başlık altında.

Şimdilik bu kadar aklıma gelenler. Hatırladıkça, yine bu konu altıına yazarım...

Joomla Nedir?

Joomla, bir CMS'dir. Peki CMS nedir? Cms nin açılımı "content management system", yani içerik yönetim sistemi'dir. Peki ne işe yarar?

Eğer komplex bir web sitesi yapmak istiyorsanız, komplex bir sisteme ihtiyacınız var demektir. Bir çok fonksiyonu bi araya getiren, daha sonra ihtiyacınız olabilecek özellikleri ekleyebilmenize olanak sağlayan bir tabana, bir programa ihtiyacınız var. Bunu bikaç değişik şekilde sağlayabilirsiniz.

-Oturup, güçlü web programlama dillerinden bir tanesini öğrenirsiniz, kendiniz yazarsınız.
-Profesyonel bir ekip veya firma ile anlaşır, kendi tabanınızı yazdırırsınız.
-Son ihtimal de, hazır sistemler kullanırsınız.

Ilk iki seçenek, en makul olanlarıdır aslını isterseniz. Sonuçta kendinize ait bir sistemde, güvenlik tamamen size bağlıdır. Kullanım alışkanlıklarınıza göre bir taban oluşturur, sitenizi bu taban üzerinde oluşturmaya başlarsınız. Ancak vakit ve nakit demektir bu ilk iki seçenek. Eğer daha mütevazi bir bütçe ile işe soyunuyorsanız, bir çok kişinin emeği ile oluşturulmuş bu hazır sistemleri kullanmak zorunda kalırsınız.

CMS'ler genelde ücretsiz sistemlerdir. Kalabalık bir geliştirici ekip ile hazırlanırlar. Mümkün olan en geniş kitleye hitap edebilmek icin, olabildiğince esnek biçimde tasarlanırlar. CMS sistemler ile hemen hemen her türlü site hazırlanabilir. sistem genel hatları, bazı şeyleri yapmanıza izin vermiyorsa, geliştirici ekibin veya 3. şahısların yazdığı eklentilerle, CMS nizin başarabileceklerinin listesini uzatabilirsiniz. Bu sistemleri en çekici kılan taraf, işte budur.

Tekrar ana konumuza dönelim. Joomla nedir? Joomla, son donemdeki en populer CMS sistemlerinden biridir. Mambo olarak bilinen sistemin, yeniden elden geçirilmiş ve güçlendirilmiş sürümüdür. Joomla'yı diğer CMS sistemlerinden ayıran bir sürüküçük sebep sayabiliriz. Ama benim gördüğüm en temel sebep, kurulumunun ve kullanımın mümkün olan en kolay seviyeye çekilmiş olması ve bu sisem için yazılmış eklentilerin, diğer sistemlere göre çok daha zengin olması. Beni de joomla'ya bağlayan temel sebepler bunlardı.

Bir sitem Olsun!!!

Herşey bu cümle ile başlıyor:))) Bir web sitem olsun, içimi dökeyim, çalışmalarımı yayınlayayım, şirketimi, ürünlerimi tanıtayım, gibi gibi. Böyle bi şey içinizden geçtiği anda, durun! Düşünün:)

Daha önceden, bu konuda bir eğitim almadıysanız, öncelikli  tavsiyem, profesyonel birilerinden yardım almanız yönünde olacak. Ama yok, ben kendi sitemi kendim yapacağım, bunu bir hobi olarak görüyorum, boş zamanım ve cesaretim var, tasarım gücüme matematiksel zekama güveniyorum diyorsanız, o zaman aşağıdaki adımları takip edin:))

1- Sabırlı mısın?
     Eğer bu işi yapacağım diyorsanız sabırlı olmalısınız. Çünkü başlangıcından, gelişim sürecine (sonuc diye bi şeyi düşünmeyin bile) kadar her alanında, sabır sizin en büyük yardımcınız olacak. Sabırsızsanız, asla kalkışmayın:)

2-Araştırmacı Kimliğine Güveniyor musun?
     Pek çok teknik dalda olduğu gibi, bilgiye ulaşmak icin, aramak aramak aramak zorundasın...

3-Cesaretli misin?
     Tüm yaptıklarının, bir küçük hata ile çöpe gitmesini göze alabilecek kadar cesur musun? Web ile ilgilenicem diyorsan, emin ol, defalarca emeklerin boşa gidecek. Eğer şansın yaver giderse, bu adımı atlatabilirsin. Ama şansın yetmediği durumlarda, tecrübe devreye giriyor. Yeni başladığını düşünerek, bu seçeneği düşünmüyorum:)

4- Bu kadar yeter; Hazır mısın?
      Hadi o zaman joomlayı indir:)

Joomla Türkçe sürüm